'Elazığlı Ne Yapacak? Konuşacak mı Yoksa Aksiyon mu Alacak?'

Elazığ Mermerciler ve Madenciler Derneği Genel Sekreteri Maden Yüksek Mühendisi Hayri Günay Günay, geçtiğimiz günlerde bazı basın kuruluşlarında yer alan ve ilimizde bulunan maden sahasına yabancı firmaların talipli olduğu yönündeki haberlerle ilgili bir yazılı basın açıklaması yaptı.

Elazığ Mermerciler ve Madenciler Derneği Genel Sekreteri Maden Yüksek Mühendisi Hayri Günay Günay açıklamasında; "Alacakaya- Diyarbakır yolunda tespit edilen maden yataklarının işletilmesinin Elazığ ımıza en fazla katkıyı yapacak şekilde değerlendirilmesini beklemek en doğal hakkımız diye düşünüyorum. KOLLEKTİF hareket etmeyi becerebilen bir Elazığ yeni umutların yeşermesine sebep olacaktır. “ dedi.

Genel Sekreter Günay açıklamasında şu ifadelere yer verdi;

“Elazığımızda bulunan metalik madenler den Dünya literatürüne girmiş iki cevherimiz ki bunlar yüksek rezerv ve tenöre sahip KROMİT ve BAKIR madenlerimizdir. Bakır madenimizin üretimi yüz yılı geçmiştir. Kromit madenlerimizin üretilmesi ise yüz yıl civarındadır. Nereden bakarsanız bakın İlimiz, Bölgemiz, Türkiyemiz ve Dünya madenciliği içierisinde yer almış bu madenlerimizden 100 yılı aşan üretimleriyle milyonlarca ton Bakır ve Kromit cevherlerimiz yarımamul bir şekilde ekonomiye kazandırılmıştır. Başlangıçta devlet eliyle üretim ve işletilmesi yapılmış daha sonraki özelleştirme kapsamında önce Bakır maden işletmesi ve ruhsatı daha sonra ise Kromit madeni işletmesi ve ruhsatları özel sektöre devredilmiştir.

İlimizin madenciliğin de üretilen hammaddeler olan Bakır ve Kromit Elazığ'ımızın sürdürülebilir kalkınması ve büyümesi için ne gibi katkılar sunmuştur diye düşündüğümüzde, binlerce çalışan ve emekli olmuş,yeni madencilik firmaları ortaya çıkmıştır. Bu faydalara birkaç şey daha eklenebilir .. Bunlar yeterli mi diye soracak olursak deve de kulak misali diyebiliriz. Bu maden ruhsatlarını ve işletmelerini özelleştirme den satın alan firmalar elbetteki kar edeceği için almışlardır. İşletme elbette kar edecektir. Bizim dile getirmeye çalıştığımız konu işletme kazansın kar etsin ama en azından üretip sattığı cevherin bir kısmını ilimizin ekonomisine katkısı olacak organize sanayi bölgelerinde veya fizibilite açısından uygun ilimiz sınırları içerisinde uç ürün dediğimiz üretimlerin yapılması için sanayi yatırımlarının yapılmasıdır.

Bugüne kadar bunlar gerçekleşmedi. Gerçekleşmemesinin sebeplerini saymakla bitiremeyiz. Elazığımızın kalkınmasın da sanayileşmesinde önemli rol üstlenmesi gerekmez miydi ? Yeni iş kollarının gelişmesine de olumlu katkılar sunması gerekmez miy di? Elbette gerekliydi yatırımların bir kısmını ELAZIĞ ımıza yapsalardı.! Bizlerde bunları dile getirmezdik. Çünkü sanayi toplumları ilk önce madenlerinin işlenmesiyle, teknolojik üretimler yapmalarıyla endüstri ülkeleri oldular refah seviyeleri yükseldi …

Şimdi gelelim 2022 yılına ve Elazığ ımız da tespit edilen MADEN/CEVHER yatağı hakkında ELAZIĞ'lı ne yapacak yine sadece konuşacak mıyız yoksa aksiyon alacak mıyız. Bunu yakın zamanda göreceğiz.

Elazığ ilimizin Maden ve Alacakaya ilçeleri arasında bulunan cevher yatağı bazen Bakır, bazen bakır-kurşun-çinko ,bazen de demirli Bakır ile başlayan ve birkaç kıymetli elementi daha içeren maden rezervi nin tespit edilmesi için 300-400hektarlık bir alanda MTA tarafından arama sondajları gerçekleştirilmiştir. Arama sondajları ciddi derinliklerde gerçekleştirilmiş ve yüzbinlerce metre karotlu arama sondajları yapılıp saha etüt edilmiştir. Arama sondajları derinliklerinde hep dile getirmeye çalıştığımız derin madencilik ve rezerv tespiti için gerekli 200,300,400 bazen 500m gibi derinliklerde çalışmalar yapılmıştır. Bu karotlu sondajlara milyonlarca harcamalar yapılmıştır. Karotlu sondajlarda bazı yerlerde ciddi kalınlıklarda bakır damarları kesilmiştir. Metalik maden damarları son zamanlarda tespit edilen en kalın damarlı sülfürlü cevherlerin başında gelmektedir.

Krom cevheri en başta metalürji sanayisinden kullanılmaktadır. Bunlardan başlıcalar Paslanmaz çelik ve türevleri, metal kaplamalar, metal alaşımlar, ateşe dayanıklı çeşitli malzemeler mutfak ve banyo malzemeleri, otomotiv sanayinin vazgeçilmezi, döküm sanayi sayabiliriz. Krom alaşımları uçak, silah, gemi vb yapımında kullanılır. Otomotiv sanayinde, aydınlatmada, inşaatlarda çelik üretiminde kullanılır.

Bakır; çeşitli zenginleştirme aşamalarından geçirilerek günlük hayatımızda kullanmadığımız yer yok gibidir. Başta enerji sektörü, bakır kablo üretimi, elektrik, elektronik sanayi, ulaşımda yani otomotiv sektöründe kimyacılıkta, boya sanayinde metalürjide kaynak işlerinde, telekominikasyonda, endüstriyel ürünlerde mesela klima soğutma borularında,buzdolabında gibi kısaca teknolojik ne varsa bakır orda vardır, kullanılmaktadır.

Bakır ve Krom madenlerinin kullanıldığı alanların başlıcalarını saymaya çalıştık. Peki bu kadar kullanım alanları geniş olan madenlerimiz, üç ürün dediğimiz, son kullanıcıya hitap eden bir yatırımı var mı ? Ben bilmiyorum, bilen varsa söylesin bizlerde bilelim.

O halde yapılması gereken ilimizde faaliyete geçebilecek maden işletmelerini özellikle gündemimizi meşgul eden maden sahasının işletilmesini bir Elazığ sevdalısının işletmeye üretime talip olmasıdır. Madenciliğin tüm aşamaları olan ocaktan tüvenan üretimi, ardından zenginleştirme, ardından izabe tesisi yani metalik hale getirme ve en sonunda kablosundan tutunda otomotivinden ,endüstriyel ürünler , son kullanıcıların talepleri doğrultusunda üretim yapacak yan kollarda ki fabrikalar ve üretim tesislerinin faaliyete geçirilmesi yani ENTEGRE tesisin kurulmasıdır. Elazığ ımıza onlarca yeni ve teknolojik yatırımlar ile son kullanıcıya hitap eden yatırımların ilimiz ekonomisine kazandırılması ekonomimizi canlandırabilecektir.. Bölgemizde ekonomisi gittikçe küçülen il olmaktan çıkar ihracat artar insanların refah seviyesi yükselir.

MTA nın görevleri arasında maden sahalarının tespitini yapıp jeolojik haritalama, sondaj rezerv tespiti ve tenör tespiti gibi verileri elde ettikten sonra sahanın ihaleye çıkarılmasını MAPEG vasıtasıyla sağlayabildiği gibi işletme tesisi kurmak şartıyla (cevher zenginleştirme tesisi, izabe tesisi ,uç ürün eldesi) da verilebilmektedir. Çünkü yerin altında duran madenin kimse faydası yoktur. İşletilmesi üretim yapılması, istihdam ve yeni iş kollarının gelişmesi, uç ürünleri dediğimiz yatırımların yapılmasına öncülük etmesi için madenlerin işletilme gereklidir. Önemli olan bunu kim hangi firma veya firmaların işleteceğidir . İlimizin otaklaşa kuracağı firmalar mı uluslar arası firmalar mı bunlarla konsorsiyum mu olacak Elazığ ımıza ne katkısı olacak ona bakmak lazım . Elazığ'ımızda madenciliğin önemini ortaya çıkaracak özel sektör iş birliğini artıracak ve geliştirecek bu madenin işletilmesinin Elazığ ımıza en fazla katkıyı yapacak şekilde değerlendirilmesini beklemek en doğal hakkımız diye düşünüyorum. KOLLEKTİF hareket etmeyi becerebilen bir Elazığ yeni umutların yeşermesine sebep olacaktır.”